نقد مقاله: واکاوی برنامه درسی پنهان در دوره پژوهشی مقطع دکتری

مقاله ای با عنوان "واکاوی برنامه درسی پنهان در دوره پژوهشی مقطع دکتری" در مجله گام­های توسعه در آموزش پزشکی در  شماره 12 سال 1394 به چاپ رسیده است(1). این مطالعه، به روش کیفی، پدیدار شناسی انجام شده است. توجه ویـژه به طراحی مطالعه تضمین کننده درستی داده های جمع آوری شـده و الگوی تحلیل آنها است(2). از آنجایی که رسالت مجـلات علمـی پژوهشی علاوه بر نشر نتایج پـژوهش­هـا، ارائـه الگوهـای صـحیح روش شناسی است (3) خواندن نقدهای منتشر شده سبب افـزایش درک و ارتقاء توانایی مخاطبان و زمینه ساز بهبود کیفیت مقالات منتشر شده در مجلات می گردد(4). در حقیقت مجله گام­های توسعه در آموزش پزشکی فرصتی را برای محققین جهت فراگیری نوشتن مقاله و رعایت اصول نگارش علمی فراهم می سازد. نقدهای منتشر شده نکات بسیار مفید و کاربردی در خصوص نگارش مقاله داشته و تأثیر بسیار مفیدی بر روند گزارش مقالات دارد(5). از آنجایی که مقاله مذکور بسیار ارزنده و کاربردی در بحث آموزش پزشکی می باشد، ذکر چند نکته جهت اطمینان و کاربرد نتایج این مطالعه می تواند مفید باشد. الف) هدف نوشته شده در روش کار با هدف مطرح شده در بیان مسئله همخوانی ندارد.   ب) در روش کار نوع مطالعه "پدیده شناسی" ذکر شده است اما نوع و رویکرد فلسفی آن و علت استفاده از روش پدیده شناسی مشخص نیست. از مطالعات با رویکرد پدیدارشناسی برای تبیین تجربیات استفاده می شود در حالی که هدف مطالعه بررسی عوامل پنهان در تعاملات دوره پژوهش و بررسی برنامه درسی پنهان بوده است. ج)در مورد سوال اصلی پژوهش چیزی ذکر نشده است. محققان کیفی سوال اصلی پژوهش خود را در روش کار ذکر می کنند. د)نمونه گیری: توضیحی در مورد نحوه انجام نمونه گیری مبتنی بر هدف داده نشده است. ه) در خصوص مصاحبه به مدت زمان مصاحبه و مکان مناسب و مشاهده محیط پژوهش اشاره نشده است. محقق در مطالعات کیفی وظیفه دارد روش کار را با جزییات شرح دهد(6). و)جمع آوری داده ها بایستی همزمان با آنالیز صورت گیرد اما در بخش نمونه گیری به آن اشاره نشد. معمولا از روش اشتراوس کوربین برای تحلیل داده های پژوهش مبتنی بر نظریه پایه استفاده می شود. محقق از کدگذاری باز و محوری سخن گفته است ولی از کدگذاری انتخابی و مقایسه مداوم داده ها سخن به میان نیامده است(7). دقیق و شفاف بودن این قسمت برای خواننده که در مورد، نتایج و تعمیم آن می خواهد تصمیم گیری کند، دارای اشکال می باشد. ز) از منابع استفاده شده 17 منبع مربوط به سال های قبل از 2005 است. ممکن است محتوی آن در گذر زمان تغییر کرده باشد. مقاله حاضر بر موضوعی بسیار ارزشمندی تمرکز کرده است از این رو جای تقدیر دارد اما این ابهامات اعث کاهش کیفیت مطالعه می‌گردد. امیدواریم با نگارش مقالات طبق اصول علمی و دقت بیشتر داوران مقالات در هنگام بررسی مقالات، بر بهبود کیفیت مطالعات انجام شده افزوده شود.